#5

Voyage in time, Du hành trong thời gian, phim tài liệu về hành trình tìm bối cảnh cho phim " Nostalghia" của Andrei Tarkovsky và Toni Guerra ( biên kịch).

Dưới là những câu hỏi của những người thanh niên gửi tới cho Andrei Tarkovsky và những câu trả lời của ông. Người đọc câu hỏi là Toni Guerra.

Toni: Câu hỏi từ một cô gái trẻ. Phải chăng ' khoa học viễn tưởng' là một thế giới mà anh ( Andrei Tarkovsky) đam mê hay nó là một cách để thoát khỏi hiện tại?

Andrei: Đều không hết Toni. Mình không thích viễn tưởng vì mình không thích [ trốn] thoát cuộc sống. Mình nghĩ rằng thể loại trong điện ảnh lúc nào cũng nhằm chỉ một bộ phim thương mại, theo cái nghĩa tồi tệ của từ 'thương mại'. Mình không chống lại công chúng nhưng mình chống lại phim thương mại. Do đó, khi mình làm phim viễn tưởng, mình không nghĩ chúng là thể loại viễn tưởng. Lấy ví dụ, mình thấy 'Solaris' không được hay cho lắm, bởi vì mình đã không thể thoát khỏi [ tính] thể loại, khỏi những chi tiết viễn tưởng. Tuy vậy, trong ' Stalker', phim dựa trên một truyện khoa học viễn tưởng, mình nghĩ mình đã xoay xở để vượt thoát dược thể loại này và hoàn toàn triệt tiêu mọi dấu hiệu 'khoa học viễn tưởng’. Mình thật sự rất hài lòng. Đối với mình, vấn đề thể loại trong điện ảnh không tồn tại, bởi vì, điện ảnh là nghệ thuật có thể dung chứa mọi thứ: bi kịch, hạnh phúc, nỗi buồn, niềm vui, sự may mắn,..chỉ như vậy, điện ảnh mới có thể phản chiếu cuộc sống. Mặt khác, mình thật sự không thích phim thương mại, anh thấy đấy. Dù sao, mình không phải là fan của thể loại khoa học viễn tưởng. Và trong khi làm một phim, mình luôn nghĩ về điều này đầu tiên: một phim không có bất cứ thể loại gì hết.

Toni: Nếu anh phải nói về những đạo diễn hiện nay và những đạo diễn quá khứ, anh sẽ cám ơn mỗi người họ với những nguyên do gì, với điều gì họ đã cho anh?

Andrei: Đầu tiên, mình phải nhớ lại... Mình luôn nhớ một Dovzhenko tài tình, Alexander Dovzhenko, " Đất" của Dovzhenko, một phim câm. Một đạo diễn nổi bật. Trong kỉ nguyên phim câm ông đã làm những điều thần kỳ. Điện ảnh thơ.
Sau đó là...Bresson. Robert Bresson. Bresson luôn làm mình ngạc nhiên và hấp dẫn mình bởi sự khổ hạnh ( ascetics) của ông. Như thể với mình, ông là đạo diễn duy nhất trên đời đã đạt đến sự đơn giản tuyệt đối trong điện ảnh. Nó cũng như thành tựu trong âm nhạc của Bach, trong nghệ thuật của Leonardo, như thành tựu của Tolstoy trong văn học. Vì thế, đối với mình, ông ấy luôn là sự hoàn thiện của sự đơn giản một cách tài tình. Sự khổ hạnh.
Antonioni, chắc rồi.Vì bằng những bộ phim, Antonioni đã gây cho mình một ấn tượng mạnh, đặc biệt với " L'aventura", đối với anh [ Toni Guerra] vì việc viết kịch bản. Ừ, anh đã giúp đỡ và anh đã viết kịch bản [ phim L'aventura]. Mình thấy phim rất thú vị. Mình nhận ra sau khi xem phim, là ' hành động', nghĩa của 'hành động’ trong điện ảnh phần nào có tính ước định. Thực tế là đâu có hành động diễn ra trong phim của Antonioni. Và đây chính là ý nghĩa của 'hành động' trong phim củaAntonioni.
Mình thích Fellini vì sự tử tế của ông, vì tình yêu ông dành cho con người, cho, để xem, cho sự đơn giản và sự 'ngân nga' [ hay âm điệu- intonation] thân tình.
Nếu anh muốn biết thì không phải vì sự nổi tiếng , mà là vì sự nhân đạo của ông, mình đánh giá ông cực kỳ cao. Sự kì dị, cởi mở, vẻ đẹp của ông..Phim “ Pale Moon Tales” của ông chạm đến mình bằng sự đơn giản, thánh thiện và sự sang trọng kỳ diệu của hình ảnh và diễn xuất.
Mình nhớ đến Vigo với sự dịu dàng và lòng biết ơn. Người đạo diễn Pháp, người mà theo mình là cha đẻ của điện ảnh Pháp hiện đại. Đầu tiên, làn song mới, sau đó là những gì làn song này đã vứt bỏ trên bờ biển, cái còn lại sau làn sóng này. Chính Vigo đã sáng lập ra điện ảnh Pháp, và không một ai đã đi xa hơn ông.
Sau đó, với niềm thích thú lớn và lòng biết ơn, mình luôn nhớ những phim của Sergei Paradzhanov, người mà mình rất thích cách suy nghĩ rất ngược đời và đầy chất thơ. Khả năng yêu cái đẹp của ông, kỹ năng của sự tự do hoàn toàn bên trong sự sáng tạo của riêng ông.
Mình nhớ những bài học của Bergman, mình rất thích những phim của ông và đó là những phim mà mình xem đi xem lại mỗi lần mình bắt đầu làm một phim mới của riêng mình.

Toni: Nếu phải nói với những đạo diễn trẻ, thì sự khuyên nhủ chính của ông là gì?

Andrei: Ngày nay mọi người đều có thể làm phim, mọi người nghĩ họ có thể làm phim, anh hiểu chứ? Bất kỳ ai đừng quá lười biếng. Không khó để học cách kết nối một bộ phim, để sử dụng máy quay. Nhưng lời khuyên mà tôi có thể cho những người mới bắt đầu là đừng chia tách công việc của họ, phim của họ với cuộc sống mà họ sống. Đừng làm nên sự khác biệt giữa phim và cuộc sống của chính họ. Và tôi muốn nói với những đạo diễn, đặc biệt là những đạo diễn trẻ rằng họ nên có trách nhiệm đạo đức với những gì họ làm trong khi đang làm phim của họ.

Thứ hai, họ nên chuẩn bị với ý nghĩ rằng điện ảnh là một nghệ thuật khó khăn và nguy hiểm. Nó đòi hỏi sự hy sinh của bản thân bạn. Bạn thuộc về nó, nó không thuộc về bạn. Điện ảnh sử dụng cuộc sống của bạn chứ không phải ngược lại. Do đó, mình nghĩ đây là điều quan trọng nhất. Bạn nên hy sinh vì nghệ thuật. Đây là điều mà mình nghĩ mới gần đây về nghề nghiệp của mình.